Verantwoording, privacy en copyright

Allereerst wat is het doel van het publiceren van familieinformatie op het internet?

Mijn doel is een zo compleet mogelijk en objectief beeld te geven van de familiegeschiedenis. Waar kom ik vandaan en hoe leefden mijn voorouders? Daardoor ben ik ook gevormd. Daarbij gaat het mij niet om een zo fraai mogelijk plaatje neer te zetten, maar een zo volledig en eerlijk mogelijk beeld. De gegevens die ik tegen kom verwerk ik, ook al gaan ze over ongewenste zwangerschappen of mishandeling of armoede of verraad.
Ik ken uit mijn omgeving het verhaal van een mevrouw die, nu zo´n 30 jaar geleden, probeerde uit te vinden wie haar voorouders waren in de verwachting een aantal klinkende en sjieke voorouders aan te zullen treffen. Toen al vrij snel bleek dat één van haar grootouders van zigeunerafkomst was heeft ze alles in het werk gesteld om de burgemeester zo ver te krijgen haar familie informatie in het bevolkingsarchief te laten vernietigen, want niemand mocht dit feit ooit te weten komen.
Ik presenteer zowel leuke als wellicht minder fraaie gebeurtenissen. Ik poog het verleden zo objectief mogelijk weer te geven, daarbij kan ik overigens wel fouten maken of zaken "gekleurd" weergeven, want ik ben afhankelijk van de bronnen en de overleveringen van familieleden en met name die mondelinge overleveringen kunnen natuurlijk nog wel eens gekleurd zijn. Elke persoon kan een gebeurtenis anders beleven. Met de oproep tot commentaar hoop ik trouwens reacties te krijgen die het beeld nog completer, vollediger en juister kunnen maken.

Waar komt mijn informatie vandaan?

Over de herkomst van mijn informatie heb ik eerder één en ander geschreven, aanvullend kan hierover gezegd worden dat ik reeds vele jaren familiepapieren heb verzameld (meestal in kopievorm) en ook veel familieleden in mijn jeugd heb opgezocht om mondelinge familie informatie los te krijgen. De meesten van hen zijn inmiddels overleden. Ik doel hier o.a. op oom Derk Stegeman in Heino, Jansoom Bramer (Gjötten) in Vriezenveen en tante Johanna Bom-Teunis en natuurlijk mijn vader. Ook heb ik in de loop der tijd veel kopie-afbeeldingen verzameld afkomstig uit diverse familiealbums, dan wel heb ik deze in origineel van familieleden gekregen. Archiefinformatie, waaronder het Vriezenveense archief Jansen-Jonker en daarnaast aanvullende literatuur vormen de basis van de genealogische familiebeschrijving. Doorgaans vermeld ik de herkomst van de persoonsinformatie, met name als deze verder gaat dan de gebruikelijke doop, trouw en overlijdensgegevens.

Hoe zit het met de privacy?

De wet bescherming persoonsgegevens gaat over de privacy van persoonsgegevens en hierin is bepaald dat informatie van levende personen niet op het internet geplaatst mag worden, tenzij met toestemming van de betreffende persoon en nog een aantal randvoorwaarden. Daarom vermeld ik dan ook geen informatie van levende personen, behalve dan van mezelf en mijn moeder en een paar personen die daar speciaal toestemming voor hebben gegeven. Mocht er onverhoopt informatie van levende personen door heen geglipt zijn meld dat dan, zodat ik deze info alsnog kan verwijderen.
Hiermee is gelijk het antwoord gegeven hoe het zit met privacywetgeving en informatiepublicatie. Wettelijk ligt de grens dus bij het gegeven of het informatie betreft van levende personen, in dat geval is publicatie van persoonsgevens niet toegestaan en als een persoon is overleden dan mag informatie wel gepubliceerd worden. De meeste stukken waar ik veel persoonsinformatie aan ontleen zijn officiële bescheiden opgemaakt door de notaris. Stukken uit het notarieel archief mogen na een termijn van 75 jaar openbaar (algemeen toegankelijk) worden gemaakt. Betreft het trouwens testamenten (en in het verlengde hiervan lijken mij ook boedelscheidingen te liggen) dan kun je al inzage in de akte vragen als de maker van het testament is overleden! Ook hier geldt dus de norm of het al dan niet informatie betreft van levende personen.
Wat iemands gevoel over privacy is en wat de wet hierover zegt hoeft natuurlijk niet synchroon te lopen. Soms liggen zaken ook jaren na dato nog steeds gevoelig. Denk maar aan de recente publicaties betreffende het familiearchief van ons koninklijk huis. Ik hanteer bij mijn publicaties als veiligheidsmarge de wettelijke termijn van 75 jaar die voor notariële stukken geldt.

Hoe zit het met copyright bij tekst en foto´s?

Wat houdt copyright nu precies in? Het zegt niets over de originele stukken zelf als deze zich bevinden in de archieven van families of de kerk, de gemeente of de provincie. Iedereen mag deze gebruiken voor onderzoek (mits natuurlijk toestemming is verkregen voor onderzoek) en daar een stukje over schrijven en daar zijn of haar copyright bijzetten. Ook al wordt de clausule copyright niet bij een stukje tekst neergezet, dan nog gelden de bepalingen van de wetgeving op copyright. Door er naar te verwijzen is het de bedoeling dat anderen op deze regelgeving geattendeerd worden en niet hele stukken tekst klakkeloos overnemen en daarbij hun eigen copyright met naam plaatsen. Anderen mogen overigens wel uit mijn teksten citeren, ook daar zegt de regelgeving inzake copyright het nodige over. Nogmaals ik eigen me door het plaatsen van de copyrightbepaling met mijn naam daarbij geen informatie van familiestukken toe, alleen hoe ik de informatie weergeef heeft mijn copyright. En de wet zegt dat dat gerespecteerd moet worden. Ieder ander mag het zijne over archiefstukken schrijven.
Hoe zit het nu bij copyright bij foto's. In z'n algemeenheid kun je stellen dat wettelijk gezien afbeeldingen waarvan de fotograaf onbekend is, vrij zijn van copyright na een periode van 70 jaar. De afbeeldingen in het digitale familiealbum voldoen hieraan (uitgezonderd de foto van mij zelf en mijn ouders). Verder heb je met het publiceren van afbeeldingen van personen nog te maken met de beperkingen op het gebied van portretrecht. De bescherming van het portretrecht vervalt echter 10 jaar na iemands overlijden. Voor die tijd is altijd toestemming nodig van de betrokkene of diens nabestaanden. Op de foto´s van mij en mijn ouders na, zit op al de afbeeldingen in mijn digitale fotoalbum dus geen copyright of portretrecht meer en een ieder kan en mag de foto´s zonder beperkingen downloaden en vermenigvuldigen. Elk familielid die een scherpere afbeelding van een foto wil hebben kan zich tot mij richten omdat de foto´s op deze site verkleind zijn en dus minder scherp omdat anders het downloaden van de site te veel tijd kost. Dus als je een scherpere afbeelding wilt van een foto mail me en ik zend het je per mail toe. Ik deel de afbeeldingen graag!

Voor meer gedetailleerde informatie betreffende copyright van foto´s verwijs ik naar de volgende site van de fotografen federatie met erg duidelijke informatie op dit punt.

Eigendomsrecht

Tenslotte kun je bij genealogisch onderzoek mogelijk nog te maken krijgen met eigendomsrecht. Eigenaren van archiefstukken (inclusief foto's) kunnen een vergoeding vragen voor het publiceren hiervan. Zo vraagt het Stadsarchief van Amsterdam helaas flinke sommen geld voor publicatie van akten op het internet; jaarlijks te voldoen! Er zijn andere archieven die hier gelukkig heel anders mee omgaan. Gelukkig is er in Nederland de site digitale bronbewerkingendie tot doel heeft zoveel mogelijk historische bronnen voor een breed publiek beschikbaar te maken. Verder zijn er ook archieven die akten belangeloos en zonder het vragen van een financiële vergoeding vrij toegankelijk maken op internet. Zo publiceerde het archief van de gemeente Almelo alle akten van de burgerlijke stand op internet en ook heeft het Utrechts archief dit met originelen van het notarieel archief van de stad Utrecht gedaan. De handelswijze van het stadsarchief van Amsterdam voelt zeker voor niet-commercieel gebruik onrechtvaardig aan. Het is duidelijk dat het beheer van archieven veel geld kost maar van de overheid zou je verwachten dat zij historisch besef graag wil stimuleren en verspreiden en daar past een gebruikersvergoeding -zeker voor niet commercieel gebruik- niet bij. Het gaat immers over ons aller verleden; bij genealogisch onderzoek betreft het ook nog eens akten van verwanten. Vanwege de hoge kosten van de gebruikersvergoeding van het stadsarchief van Amsterdam heb ik me helaas genoodzaakt gezien alle originele akten van Vriezenveense huwelijken te Amsterdam van mijn website te verwijderen. De gebruikersvergoeding van het stadsarchief van Amsterdam tot 10 akten bedraagt voor een home-page €125,- per jaar (tarief 2009). Let bij onderzoek dus altijd op de specifieke regels van elk afzonderlijk archief. Zeker als je aan publiceren denkt.